H ΚΟΚΚΙΝΗ ΣΗΜΑΙΑ ΣΤΗΝ ΠΙΟ ΨΗΛΗ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Νεπάλ είναι μια μικρή, ορεινή χώρα με πληθυσμό 28 εκατομμυρίων ανθρώπων. Το μεγαλύτερο μέρος της είναι βουνά των Ιμαλαΐων. Συνορεύει μόνο με δύο γίγαντες, την Ινδία και την Κίνα. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι φτωχοί αγρότες και η αναιμική οικονομία της χώρας στηρίζεται στους τουρίστες που προσελκύουν τα Ιμαλάια. Αυτοί οι λόγοι εξηγούν εν μέρει και τη μεγάλη κοινωνική και πολιτική καθυστέρηση σε αυτή τη χώρα, που έμοιαζε να μην την αγγίζει ο χρόνος. Παρά τις προσπάθειες για δημοκρατική αλλαγή ακόμα και από τα αστικά κόμματα, το Νεπάλ παρέμενε βασίλειο. Η διεφθαρμένη κλίκα που έφτιαξαν οι διάφορες φατρίες του θρόνου, ήταν η πηγή κάθε είδους κοινωνικής, φυλετικής, ή θρησκευτικής ανισότητας. Το παλάτι, πλήρως στηριζόμενο από το ινδικό κράτος, είχε παραδώσει τη χώρα στον ινδικό επεκτατισμό. Με το μνημόνιο-ξεπούλημα του 1960, η Ινδία είχε βάλει για τα καλά το πόδι της στο Νεπάλ. Και εκμεταλλευόμενη την επιρροή της στις εθνικές μειονότητες στα νότια της χώρας είχε (και ακόμα έχει) τη δυνατότητα να επεμβαίνει στα εσωτερικά του κράτους. Επίσης οι ΗΠΑ, εκμεταλλευόμενες τις οικονομικές σχέσεις με το καθεστώς, έχουν λόγο σε κάθε εσωτερικό ζήτημα του Νεπάλ. Οι δηλώσεις του αμερικανού πρέσβη ακόμα και σήμερα αποτελούν πολιτικό γεγονός.
Η ΦΕΟΥΔΑΡΧΙΑ
Ο Γκιανέντρα, o τελευταίος βασιλιάς του Νεπάλ
Τα παλάτι λοιπόν αντιμετώπιζε με τη βία (το μόνο μέσο που ήξερε, καθώς η πολιτική του επιρροή στο λαό ήταν ελάχιστη) κάθε πολιτικό ζήτημα. Συντηρούσε έτσι την ταξική καταπίεση, εξαθλίωνε το λαό και τους φτωχούς αγρότες. Ο πληθυσμός της υπαίθρου, μακριά από κάθε πηγή πολιστισμού, ελεύθερης έκφρασης ή κρατικής υποδομής, γνώριζε το κράτος μόνο μέσα από το ραβδί του χωροφύλακα. Συντηρούσε το σύστημα των καστών, που καθιστούσε τις κατώτερες κάστες ανθρώπους β’ κατηγορίας από τη στιγμή της γέννησης τους. Ένας νταλίτ (η κατώτερη κάστα) δεν μπορούσε όχι να κάτσει σε βουλευτικό έδρανο όπως γίνεται σήμερα, αλλά να ρίξει τον ίσκιο πάνω σε έναν «γαλαζοαίματο»! Η παιδεία φυσικά ήταν ανύπαρκτη για το λαό. Οι γυναίκες ήταν αποκλεισμένες από κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής. Όλα αυτά και πολλά άλλα άλυτα κοινωνικά προβλήματα, δημιουργούσαν ένα εκρηκτικό περιβάλλον, το οποίο φοβότανε το καθεστώς. Ο μόνος του σύμμαχος ήταν η δύναμη της αδράνειας και της εξαθλίωσης, αυτή που γεμίζει ακόμα και τον αναγνώστη τόσα χρόνια μετά. Πώς ένας λαός σαν και αυτόν, περικυκλωμένος από παντού, θα αποκτούσε ταξική συνείδηση; Πώς μπορεί να ελπίζει ένας λαός μικρός σαν και μας, να επιβάλλει τη θέληση του στο αποπνικτικό τοπίο του «τέλους της ιστορίας» και της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας;
Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Τα ανοίγματα του παλατιού στα αστικά και ρεβιζιονιστικά κόμματα ήταν περιστασιακά. Το 1991, και υπό την πίεση της «διεθνούς κοινότητας», ο βασιλιάς άρχισε να δρομολογεί το πέρασμα στην αστική δημοκρατία, «ικανοποιώντας» τους δημοκρατικούς αγώνες που είχαν αναπτυχθεί. Στις εκλογές του 1991 μάλιστα, το ρεβιζιονιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Νεπάλ (Ενωμένο Μαρξιστικό-Λενινιστικό) πήρε ένα σημαντικό αριθμό ψήφων. Κανείς δεν έδωσε προσοχή στην ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Νεπάλ (Μαοϊκό) το 1994 από διάφορες ομάδες που μποϋκόταραν το φεουδαρχικό κοινοβούλιο και διαχωρίστηκαν από τους ρεβιζιονιστές. Το ΚΚΝ(Μ) εμπνευσμένο και από το ναξαλίτικο – μαοϊκό κίνημα στην Ινδία προσανατολίστηκε στη λογική του λαϊκού πολέμου.
Το 1996, οι μαοϊκοί, έχοντας συγκροτήσει ένοπλες ομάδες, κηρύσσουν το Λαϊκό Πόλεμο ενάντια στο παλάτι, με αιτήματα σύνταγμα, δημοκρατία και κοινωνική ισότητα. Το αντάρτικο αγκαλιάζει αρχικά αγροτικές περιοχές, και αντιμετωπίζεται από τη «διεθνή κοινότητα» σαν μια περιθωριακή ομάδα. Στην αρχή, αποκτούν το έλεγχο μόνο σε κάποιες απομακρυσμένες περιοχές.
Από τους ντόπιους όμως αντιμετωπίζεται με θαυμασμό. Όχι μόνο γιατί πολεμάει το κράτος που μισούνε, αλλά γιατί είναι πηγή μιας πρωτόγνωρης πολιτικοποίησης. Για πρώτη φορά από αυτούς τους ανθρώπους ζητείται η γνώμη τους. Μάλιστα η πολιτική κατάσταση θα αλλάξει από ένα «τυχαίο γεγονός».
Τον Ιούνιο του 2001, ο ανιψιός του Βασιλιά Μπιρέντρα, πρίγκιπας διάδοχος Ντιπέντρα, εκτέλεσε όλη σχεδόν την οικογένειά του, γονείς και αδέλφια του, ανάμεσά τους και τον Μπιρέντρα, και στη συνέχεια αυτοκτόνησε. Ο Γκιανέντρα (που ανήκε σα άλλη οικογένεια, η οποία είχε χάσει τα «δικαιώματά της») ανέλαβε Βασιλιάς. Οι δολοφονίες αυτές, που ήταν στην ουσία ένα στημένο πραξικόπημα, καταρράκωσαν ηθικά τη βασιλεία στα μάτια του λαού. Την ίδια χρονιά, ο νεοιδρυθής ΛΑΣ (Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) επιτίθεται απ’ ευθείας στο στρατό, έχοντας πια κερδίσει την υποστήριξη του λαού.
Η ΛΑΪΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ
Στις μεγάλες πια απελευθερωμένες περιοχές, οι μαοϊκοί οικοδομούν με το λαό νέες μορφές εξουσίας στην ύπαιθρο. Οι λαϊκές κυβερνήσεις παίρνουν μέτρα ενάντια στο σύστημα των καστών, σπάζοντας καθυστέρηση αιώνων. Μεγάλα αγροκτήματα καταλαμβάνονται και δημεύονται. Ο λαός αρχίζει να πιστεύει στις δυνάμεις του.
Η θέση της γυναίκας αλλάζει. Σε όλους του τομείς της πολιτικής ζωής, θεσπίζεται υποχρεωτική συμμετοχή των γυναικών. Πολλές γυναίκες κατατάσσονται στο ΛΑΣ, και γίνονται διοικητές. Η ριζική αυτή αλλαγή, φανερώνει τις τεράστιες δυνάμεις που έκρυβαν οι νεπαλέζες, που γίνονται οι πιο τολμηρές μαχήτριες, και κερδίζουν με το τουφέκι τους την ισότητα.
Επίσης αξίζει να αναφερθεί η λαϊκή δικαιοσύνη. Τα λαϊκά δικαστήρια, λύνουν όχι μόνο υποθέσεις ταξικής ανισότητας, αλλά και απλές υποθέσεις που η γραφειοκρατία και η διαφθορά του κράτους είχε αφήσει άλυτες. Αυτό ξεπερνάει τα όρια των απελευθερωμένων περιοχών, με αποτέλεσμα να έρχονται άνθρωποι από όλη τη χώρα για να εκδικάσουν τις υποθέσεις τους εκεί!
Συνολικά, ο λαϊκός πόλεμος δεν ήταν απλά οι επιθέσεις του ΛΑΣ στο στρατό, αλλά μια πρωτοφανής ενεργοποίηση των μαζών, που έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της τόσα χρόνια μετά. Το δημοκρατικό πνεύμα των νεπαλέζων και ο «αέρας» της μαζικής συμμετοχής του κόσμου στα κοινά είναι εμφανής ακόμα και σήμερα, που οι θεσμοί αυτοί έχουν τυπικά (αλλά όχι ουσιαστικά) διαλυθεί. Η λαϊκή αυτοοργάνωση άλλαξε τη χώρα πλήρως και σε επίπεδο συνειδήσεων καθώς ο λαός πιστεύει πια στη δυνατότητα του να κυβερνήσει τη χώρα.
Παρά την προπαγάνδα τις εκκαθαρίσεις, παρά τον εξοπλισμό του Βασιλικού στρατού από την Ινδία, τις ΗΠΑ (που στήριζαν με κάθε τρόπο το καθεστώς) και την «σοσιαλιστική»(sic) Κίνα, το ηθικό των φαντάρων είναι χαμηλό. Ο εμφύλιων πόλεμος παρά τις αιματηρές μεθόδους της φεουδαρχίας εξαπλώνεται σε όλη τη χώρα. Όπως συμβαίνει και σήμερα στην Ινδία, οι διάφορες ΜΚΟ (που άνθισαν στο Νεπάλ με τα χρήματα των ιμπεριαλιστών), τα ξένα ΜΜΕ, τα αστικά κόμματα, οι ρεβιζιονιστές, καταδίκασαν τη «βία». Χάρη όμως στη βία των φτωχών, που νίκησαν κατά κράτος το στρατό έγινε η δημοκρατική αλλαγή στη χώρα, την οποία όλοι αυτοί υποδέχθηκαν και «στήριξαν» ύστερα. Μέσα σε δέκα χρόνια λαϊκού πολέμου, λύνονται στην ύπαιθρο του Νεπάλ ζητήματα που δεν μπορούσαν να λυθούν για αιώνες. Η προοπτική του σοσιαλισμού, όσο μακρινή και αν φαίνεται σε μια χώρα όπου δεν κυριαρχεί ούτε καν το χρήμα αλλά η καταγωγή, μπολιάζει τις καρδιές των ανθρώπων.
ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΛΗ ΓΡΑΜΜΩΝ
Ο πρόεδρος του ΚΚΝ(Μ), Πρατσάντα (=τρομερός), όπως είναι το αντάρτικο του όνομα
Ο πρόεδρος του ΚΚΝ(Μ), Πρατσάντα (=τρομερός), όπως είναι το αντάρτικο του όνομα
Η αυξανόμενη δυναμική του αντάρτικου έθεσε το ζήτημα της εξουσίας στην ηγεσία του ΚΚΝ(Μ). Πάνω στην τακτική και τη στρατηγική του κόμματος, στις θέσεις και τις συμφωνίες του, διαμορφώθηκαν (όπως θα συμβαίνει πάντα) τάσεις. Η εσωκομματική πάλη, ήδη από τότε στο κόμμα αυτό δεν ήταν καθόλου εσωτερική υπόθεση, αλλά ήταν δημόσια και μπορούσε ο καθένας να τοποθετηθεί επί των ζητημάτων. Αυτό ενίσχυσε τους δεσμούς του κόμματος με τις μάζες.
Η εσωτερική πάλη οδήγησε στην εγκατάλειψη του "μονοπατιού Πρατσάντα", σαν ιδοελογίας του κόμματος, και στην επαναφορά του Μπαταράι ("νο2" του κόμματος) στο Πολιτικό Γραφείο, από όπου είχε διαγραφεί το 2001, λόγω των θέσεων του στο ζήτημα της συνεργασίας με τα αστικά κόμματα. Η εσωτερική πάλη εκέινης της περιόδου συνεχίζεται και σήμερα, ανάμεσα στις διάφορες τάσεις, χωρίας να έχει προκληθεί διάσπαση στο κόμμα.
Η εσωτερική πάλη οδήγησε στην εγκατάλειψη του "μονοπατιού Πρατσάντα", σαν ιδοελογίας του κόμματος, και στην επαναφορά του Μπαταράι ("νο2" του κόμματος) στο Πολιτικό Γραφείο, από όπου είχε διαγραφεί το 2001, λόγω των θέσεων του στο ζήτημα της συνεργασίας με τα αστικά κόμματα. Η εσωτερική πάλη εκέινης της περιόδου συνεχίζεται και σήμερα, ανάμεσα στις διάφορες τάσεις, χωρίας να έχει προκληθεί διάσπαση στο κόμμα.
Το 2002, στην προσπάθεια τους να απομονώσουν τη φεουδαρχία, οι μαοϊκοί συνυπέγραψαν τη συμφωνία των 12 σημείων και συγκρότησαν την συμμαχία των 7 κομμάτων με τα αστικά και τα ρεβιζιονιστικά κόμματα. Η συμμαχία αυτή έθεσε το στόχο της ανατροπής της μοναρχίας, και την εγκαθίδρυση δημοκρατίας, τη διεξαγωγή εκλογών και το γράψιμο του συντάγματος. Αυτή η συμφωνία, που αποτέλεσε τον πρόδρομο της ειρηνευτικής συμφωνίας, έδωσε αναμφισβήτητα μεγάλη ώθηση στο κίνημα. Απομόνωσε το παλάτι, και έσπασε την απομόνωση του αντάρτικου από τον πληθυσμό των πόλεων. Η απομόνωση αυτή είχε καταστροφικές συνέπειες για το κίνημα στο Περού (και για πολλά άλλα ένοπλα κινήματα), και οι μαοϊκοί πράγματι έχουν καταφέρει σήμερα να τη σπάσουνε πλήρως.
Ταυτόχρονα το κόμμα δημοσίευσε την άποψη του για το «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», όπου υιοθέτησε την άποψη περί πολυκομματικής σοσιαλιστικής δημοκρατίας και λαϊκού ελέγχου στο κόμμα και τους κρατικούς μηχανισμούς. Αυτή η άποψη αποτέλεσε και αποτελεί ακόμα casus beli όχι μόνο για κριτικές άλλων ρευμάτων, αλλά και άλλων μαοϊκών. Κριτικές που όπως θα δούμε άλλες είναι αβάσιμες και άλλες πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν.
ΤΟ ΚΥΚΝΕΙΟ ΑΣΜΑ ΤΗΣ ΦΕΟΥΔΑΡΧΙΑΣ
Στα επόμενα χρόνια, οι μαοϊκοί κυριολεκτικά κυριάρχησαν στη χώρα, και ο ΛΑΣ κατατρόπωσε το Βασιλικό στρατό. Παρά τις διάφορες ανακωχές, τις εκτελέσεις και τη στρατιωτική βοήθεια από έξω, η μοναρχία ήλεγχε σύντομα μόνο τα αστικά κέντρα. Το 80% της χώρας είχε απελευθερωθεί και οι πόλεις έβραζαν από την επιθυμία του λαού για εξέγερση. Ακόμα και η αστική τάξη και τα κόμματα της δεν ήταν διατεθειμένοι να στηρίξουν άλλο το βασιλιά. Σε μια κίνηση απελπισίας, ο βασιλιάς το 2005 έπαψε το κοινοβούλιο και έδωσε στον εαυτό του όλες τις εξουσίες. Η είσοδος των μαοϊκών στις πόλεις σύντομα έχει εκρηκτικά αποτελέσματα. Τον Απρίλη του 2006, 18 μέρες συνεχών διαδηλώσεων, μερικές από τις οποίες συγκέντρωσαν πάνω από 200.000 κόσμου, συγκλονίζουν την πρωτεύουσα Κατμαντού. Η αστυνομία και ο στρατός όχι μόνο δεν μπορούν αλλά και δε θέλουν να συγκρατήσουν το πλήθος, αφού μέχρι και αστυνομικοί λιποτακτούν. Ακόμα και οι ιμπεριαλιστές και ο ΟΗΕ αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να στηριχθούν στα αστικά κόμματα. Έτσι το παλάτι υπογράφει το κύκνειο άσμα του και προκηρύσσει εκλογές για συντακτική συνέλευση.
