ΛΑΛ ΣΑΛΑΜ!
Η ΕΙΡΗΝΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ
Το Σεπτέμβρη του 2006, το ΚΚΝ(Μ) υπογράφει την περίφημη Ειρηνευτική Συμφωνία. Η Ειρηνευτική Συμφωνία περιλάμβανε τη δημιουργία προσωρινής κυβέρνησης εθνικής ενότητας των 7 κομμάτων με αποστολή τη διεξαγωγή εκλογών για συντακτική συνέλευση, τη διάλυση των θεσμών λαϊκής εξουσίας στην ύπαιθρο, τη διάλυση και τον αφοπλισμό του ΛΑΣ υπό την επιτήρηση του ΟΗΕ και την ενσωμάτωση του στον εθνικό στρατό, τη νομιμοποίηση του ΚΚΝ(Μ), και την ανακήρυξη της ομοσπονδιακής δημοκρατίας. Έδωσε διορία μέχρι τις 28 Μάη 2010 για να γραφεί το νέο Σύνταγμα.
4 χρόνια μετά, σχεδόν τίποτε από όλα αυτά δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΕΧΘΡΟΥΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΥΣ
Όπως ήταν φυσικό, η εξέλιξη αυτή δημιούργησε ερωτήματα και φόβους σε όλο τον προοδευτικό κόσμο που παρακολουθούσε τις εξελίξεις στη χώρα, αλλά και στο εσωτερικό του κόμματος. Ιδεολογικοί εχθροί του μαοϊσμού βρήκανε την ευκαιρία να μιλήσουν για ξεπούλημα (στην Ελλάδα κάνανε λόγο για «Βάρκιζα στο Νεπάλ»), ενώ τόσα χρόνια ποτέ δεν αναφέρονταν στο κίνημα αυτό. Και ομοϊδεάτες όμως, μίλησαν για επικίνδυνη εξέλιξη, και κίνδυνο ένοπλης καταστολής του κινήματος. Μάλιστα το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας (Μαοϊκό), ένα κόμμα που ηγείται ενός πολύ μαζικού ένοπλου αγώνα σήμερα στην Ινδία, έστειλε μια ανοιχτή επιστολή στο ΚΚΝ(Μ), και το κατηγόρησε για ρεβιζιονιστική στροφή και παραίτηση από τον λαϊκό πόλεμο και το στόχο της λαϊκής δημοκρατίας. Όλες αυτές οι κριτικές εντάθηκαν ειδικά την περίοδο που το ΚΚΝ(Μ) ήταν στην κυβέρνηση.
Σε πολλά κείμενα του, το ΚΚΝ(Μ) αναφέρεται σε δυσμενή διεθνή συγκυρία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι αν ήταν διαφορετική, τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν πάρει άλλο δρόμο. Επίσης, κάποια στελέχη αναφέρονται σε ένα «ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό», ή ακόμα και στην ανάγκη της «ανάπτυξης του καπιταλισμού στο Νεπάλ (Μπαταράι)». Υπάρχουν βέβαια και άλλες φωνές (η λεγόμενη αριστερή τάση), που θεώρησαν την Ειρηνευτική Συμμαχία σαν μία τακτική κίνηση, στο δρόμο για τη λαϊκή δημοκρατία και το σοσιαλισμό. Ακόμα και σήμερα συνεχίζεται η πάλη των γραμμών, και μάλιστα δημόσια, για την τήρηση ή το ξεπέρασμα της Ειρηνευτικής Συμφωνίας.
Όλε αυτές οι κριτικές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν εντελώς αβάσιμες και προβοκατόρικες (αν και υπήρξαν πολλές τέτοιες) αλλά ούτε και πλήρως δικαιωμένες από τις μετέπειτα εξελίξεις. Η αποτίμηση της Ειρηνευτικής Συμφωνίας, αναγκαστικά θα κριθεί από το αποτέλεσμα της ταξικής πάλης.
ΝΟΜΙΜΗ ΠΑΛΗ
Το σίγουρο είναι ότι με την παράδοση κάποιων όπλων (γιατί είναι κοινό μυστικό ότι δεν έχουν παραδοθεί όλα τα όπλα) και τον εγκλεισμό κάποιων ανταρτών σε στρατόπεδα υπό τη επίβλεψη του ΟΗΕ, το ΚΚΝ(Μ) νομιμοποιήθηκε. Άνοιξε λοιπόν ένας κύκλος διαβουλεύσεων με τα αστικά κόμματα, για τη διεξαγωγή εκλογών. Τα αστικά κόμματα με διάφορους τρόπους σαμπόταραν τη διαδικασία. Ενισχυμένα από την Ινδία και τις ΗΠΑ, αλλά και την Κίνα (μέσω του ΕΜΛ) προσπάθησαν να φρενάρουν τη διάθεση των μαζών για ριζικά αλλαγή και να παραδώσουν ξανά τη χώρα στον ιμπεριαλισμό.
Ενώ όμως γίνονταν διαβουλεύσεις, οι μαοϊκοί έστησαν πλατιά σχήματα στις πόλεις και ειδικά στο Κατμαντού. Η επιρροή τους αυξήθηκε, ειδικά σε χώρους νεολαίας και διανόησης, όπου πριν δεν είχαν δυνάμεις. Η νέα ρητορική που έφεραν στο προσκήνιο, η συνέπεια τους για το ξερίζωμα της φεουδαρχίας, η αίγλη του λαϊκού πολέμου και του κινήματος του 2006, τους έκανε στα μάτια των κατώτερων τάξεων το κόμμα των καταπιεσμένων.
Οι μαοϊκοί διαμόρφωσαν μια ατζέντα διεκδικήσεων για τους αγρότες, τους εργάτες και τη νεολαία, που υιοθετήθηκε από μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού. Πρώτος στόχος ήταν η οριστική ενταφίαση της φεουδαρχίας.
ΕΚΛΟΓΕΣ
Οι εκλογές προκηρύσσονται κάτω από κλίμα πίεσης των μαοϊκών, και ενώ οι ιμπεριαλιστές και τα αστικά κόμματα (ίσως με το… «δίκιο» τους) παραπονιούνται για τη μη τήρηση των κανόνων της Ειρηνευτικής Συμφωνίας. Οι μαοϊκοί πολλές φορές απείλησαν με ξεσηκωμό ενάντια στα υπολείμματα της φεουδαρχίας. Η κατάσταση έντασης, που πολλοί συνέκριναν με αυτή που προηγήθηκε της οκτωβριανής επανάστασης, διακόπηκε τελικά από τις κάλπες.
Ενάντια σε όλα τα προγνωστικά και τα γκάλοπ, εκπλήσσοντας τα αστικά κόμματα και όλο τον κόσμο, το ΚΚΝ(Μ) βγαίνει πρώτο κόμμα και συγκεντρώνει το 36% των εδρών. Το ομοσπονδιακό σύστημα που τα αστικό κόμματα ήλπιζαν να εκμεταλλευτούν, γυρίζει μπούμερανγκ. Το σύνταγμα χρειάζεται πια τη συγκατάθεση των μαοϊκών για να γραφτεί λόγω της αυξημένης πλειοψηφίας των 2/3. Σχηματίζεται κυβέρνηση ενότητας με το ΕΜΛ υπό τον Πρατσάντα, που δίνει διορία στο βασιλιά για να εγκαταλείψει το παλάτι. Χωρίς να πέσει σφαίρα, ο βασιλιάς μόνος του παραιτείται, θέτοντας τέλος στα 240 χρόνια μοναρχίας. Όμως η σημαντικότερη μάχη ήταν (και είναι) μπροστά.
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Ή ΕΞΟΥΣΙΑ;
Οι μαοϊκοί προσπαθούν να επιβάλλουν την ατζέντα τους μέσα από την κυβέρνηση. Παρόλα αυτα, δηλώνουν ότι «δεν έχουν την εξουσία, αλλά την κυβέρνηση». Ο Πρατσάντα εκφωνεί λόγο στη συνέλευση του ΟΗΕ, δίνει συνεντεύξεις στα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα. Εγκαινιάζει την κατασκευή φράγματος με τη συμμετοχή κινέζων αξιωματούχων και υπογράφει οικονομικές συμφωνίες με την Κίνα. Δηλώνει ότι «η χώρα μας είναι από τις πιο όμορφες στον κόσμο και καλώ τους τουρίστες να έρθουν να τη δουν».
Είναι όμως εμφανές ότι οι κυρίαρχες τάξεις δε θα παραιτηθούν ειρηνικά από την εξουσία και ότι θα βάλουν κάθε εμπόδιο, εκμεταλλευόμενες την κυριαρχία τους στον κρατικό μηχανισμό, για να εμποδίσουν το έργο της κυβέρνησης. Σε κάθε στροφή, το κράτος αποδεικνύεται όργανο υπονόμευσης του λαϊκού κινήματος. Επιβαιβεώνεται περίτρανα, για ακόμα ότι το αστικό κράτος δεν αλώνεται από τα μέσα ούτε στις καλύτερες των συνθηκών. Πυκνώνουν οι φωνές, μέχρι και στην ηγεσία του κόμματος ότι η ειρηνευτική συμφωνία δεν πρέπει να είναι μια στρατηγική κατεύθυνση αλλά μια τακτική επιλογή. Μάλιστα, οι αριστερές φωνές κάνουν λόγο για δεξιές απόψεις στο κόμμα που αντιλαμβάνονται τη Ειρηνευτική Συμφωνία σαν «στρατηγική επιλογή». Στελέχη όπως ο Μπασάντα και ο Κιράν (μέλη του ΠΓ) κάνουν λόγο για αναγκαιότητα περάσματος στη λαϊκή δημοκρατία. Η εσωκομματική πάλη αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα (με το συνέδριο να έχει αναβληθεί έπ’ αόριστον), χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει πλήρως η θέση κόμματος.
Σε μια πράξη- προειδοποίηση, μια φασιστική συμμορία προκαλεί εξέγερση σε μια νότια επαρχία (τους Μαντέσι), ακρωτηριάζοντας αρκετούς μαοϊκούς. Την άνοιξη του 2009, με εντολή του υπουργού δημόσιας τάξης που ανήκε στο ΕΜΛ, η αστυνομία εκκενώνει βίαια και ανακαταλαμβάνει αγροτική έκταση που είχαν καταλάβει φτωχοί αγρότες. Ο υπεύθυνος της κυβέρνησης στην περιοχή, που ανήκει στο ΚΚΝ(Μ), παραιτείται. Είναι εμφανές ότι οι μέρες της κυβέρνησης είναι μετρημένες.
Τον Ιούνη του 2009, η κυβέρνηση αξιώνει την καθαίρεση του αρχηγού του στρατού, επειδή είναι φιλοβασιλικός. Ο πρόεδρος της χώρας παρεμβαίνει ώστε να μη γίνει η καθαίρεση και ο Πρατσάντα παραιτείται. Σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας του Νεπαλέζικου Κονκγρέσου (το πιο δυνατό αστικό κόμμα) με το ΕΜΛ.
ΜΑΖΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ
Η παραίτηση από την κυβέρνηση εξέπληξε όσους θεωρούσαν δεδομένη τη συνθηκολόγηση των μαοϊκών και έδωσε νέα πνοή στο λαϊκό κίνημα. Από την άλλη οι αντιδραστικές τάξεις και ο ξένος παράγοντας άρχισαν να διαρρέουν σχέδια επέμβασης, «προεδρικού νόμου», πραξικοπήματος ή εισβολής. Ειδικά ο ινδικός επεκτάσιμος, που αντιμετωπίζει ο ίδιος εμφύλιο πόλεμο με του μαοϊκούς, τρέμει όχι μόνο για τα συμφέροντα του στο Νεπάλ αλλά και για την επιβίωση του. Η επιχείρηση Πράσινο Κυνήγι ενάντια στο αντάρτικο δεν έχει φέρει αποτελέσματα μέχρι στιγμής, και μια επανάσταση στο Νεπάλ θα αποτελέσει παράδειγμα για την Ινδία. Η Ινδία θέτει ζητήματα μειονοτήτων στις νότιες περιοχές της χώρας, όπως αυτά ορίζονται από το μνημόνιο του 1960.
Το φθινόπωρο του 2009, το Νεπάλ συγκλονίζεται από κύματα διαδηλώσεων. Είναι η Φάση 1 των κινητοποιήσεων που κάνουν οι μαοϊκοί ενάντια στην κυβέρνηση. Η Φάση 2 περιλαμβάνει την ανακατάληψη ή την κατάληψη πολλών μεγάλων αγροτικών εκτάσεων από φτωχούς αγρότες. Πολλές επαρχίες ανακηρύσσονται αυτό-διοικούμενες, στα πλαίσια της ομοσπονδιακής δημοκρατίας. Διαδηλωτές μπλοκάρουν το κοινοβούλιο για πολλές μέρες και άρουν τον αποκλεισμό μόνο για να ψηφιστεί ο προϋπολογισμός. Στην Φάση 3 κηρύσσεται διήμερη γενική απεργία. Σε επιχείρηση κατάληψης αγροτικής περιοχής, πριν την απεργία, η αστυνομία σκοτώνει 12 διαδηλωτές ανοίγοντας πυρ. Η πρωτεύουσα συγκλονίζεται από συγκρούσεις μαοϊκών με την αστυνομία. Η επαρχία της πρωτεύουσας (κοιλάδα του Κατμαντού) μπαίνει στη λίστα των αυτόνομων επαρχιών με μια εντυπωσιακή συγκέντρωση. Κηρύσσεται η Φάση 4 για τις 25 Γενάρη, που θα περιλαμβάνει γενική και έπ’ αόριστον απεργία.
Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ
Οι καταλήψεις γης, οι αυτόνομες επαρχίες που επαναφέρουν λειτουργίες της τυπικά διαλυμένης λαϊκής εξουσίας, και κυρίως η Ένωση Κομμουνιστικής Νεολαίας, τρομοκρατούν την αστική τάξη. Ειδικά η ΕΚΝ, λαμβάνει στρατιωτική εκπαίδευση και ουσιαστικά ενσωματώνει αντάρτες του ΛΑΣ, μαζί με τα πιο πρωτοπόρα τμήματα της νεολαίας. Ουσιαστικά η ενσωμάτωση του ΛΑΣ στον αστικό ποτέ δεν προχώρησε. Τυπικά ο ΛΑΣ είναι υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ, αλλά όχι μόνο ο ΟΗΕ «πρέπει» να αποχωρήσει από τη χώρα στις 28 Μάη, αλλά πολλοί μαχητές έχουν φύγει από τα ειδικά στρατόπεδα.
Μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο, η Ινδία εξοπλίζει ανοιχτά το Νεπαλέζικο στρατό και εισβάλλει με στρατό στις νότιες περιοχές της χώρας. Δηλώσεις στρατηγών που φέρονται έτοιμοι να αναλάβουν δράση για να «σώσουν την πατρίδα» «διαρρέουν». Όλοι απαιτούν με μανία τον αφοπλισμό της ΕΚΝ. Οι μαοϊκοί αποσύρουν την γενική απεργία που είχαν εξαγγείλει στις 25 Γενάρη. Ταυτόχρονα όμως δηλώνουν ότι δε θα κάνουν πίσω από την απαίτηση για κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό μαοϊκό πρωθυπουργό. Επίσης αμφισβητούν ανοιχτά το μνημόνιο του 1960 και υιοθετούν το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας από την Ινδία. Επίσης και στο εσωτερικό του κόμματος οι ισορροπίες είναι ευαίσθητες. Η ΚΕ θέτει σα στόχο του κόμματος το σύνταγμα της «λαϊκής ομοσπονδιακής δημοκρατίας του Νεπάλ», αλλά δεν προχωρεί σε συνέδριο, όπως είχε αρχικά δηλώσει.
Όλες αυτές οι εξελίξεις διαπερνούν τη βάση όλων των κομμάτων. Το ΚΚΝ(Μ) ενώνεται με διάφορα μικρότερα κόμματα, και μετονομάζεται σε ΕΚΚΝ(Μ). Στελέχη του ΕΜΛ εγκαταλείπουν το κόμμα και μπαίνουν στους μαοϊκούς. Η χώρα μοιάζει να έχει «δυαδική εξουσία» και να είναι στα πρόθυρα του νέου εμφυλίου πολέμου. Το αστικό προσωπικό πανικόβλητο κάνει συνεχώς ταξίδια από την Ουάσινγκτον στο Νέο Δελχί. Οι αντιδραστικοί στρατηγοί είναι με το δάχτυλο στη σκανδάλη.
Το ΕΚΚΝ(Μ) κηρύσσει γενική απεργία από την πρωτομαγιά και μετά. Την πρωτομαγιά πάνω από 500.000 διαδηλωτές βουλιάζουν το Κατμαντού. Η γενική απεργία παγώνει τη χώρα για έξι ημέρες. Μετά από προκλήσεις, πυροβολισμούς, οδομαχίες, αλλά και μια αντί-διαδήλωση, το ΕΚΚΝ(Μ) κηρύσσει το τέλος της απεργίας.
Και όλα αυτά λίγο πριν τις 28 Μάη…
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ
Σήμερα, το ερώτημα παραμένει. Ποιός-ποιόν. Πίσω από το σύνταγμα, τις συμφωνίες, τις τακτικές κινήσεις, την εμπλοκή των διεθνών οργανισμών, την ανάμιξη της Ινδίας και των ΗΠΑ, βρίσκεται η πάλη για το ποια τάξη θα κυβερνήσει. Και αυτό το ζήτημα δεν μπορεί να αναβάλλεται έπ' αόριστον. Η τελική αναμέτρηση, ή οριστικός συμβιβασμός, θα καθορίσουν το μέλλον της πρώτης επανάστασης του νέου αιώνα.
Απέναντι στον κίνδυνο να ματοκυλίσουν το νεπαλέζικο λαό, δεν χωράνε ιδεολογικά προαπαιτούμενα, ούτε εγγυήσεις επαναστατικότητας (λες και θα υπάρξουν ποτέ τέτοιες). Ο αγωνιζόμενος λαός του Νεπάλ, που έχει δώσει μεγάλες μάχες για όλους τους καταπιεσμένους του κόσμου, πρέπει να στηριχθεί ενεργά, με κάθε τρόπο.
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Όποια και να είναι η κατάληξη της πρώτης επανάστασης του 21ου αιώνα, από μια άποψη οι νεπαλέζοι ήδη έχουν νικήσει την ιστορία. Μέσα σε λίγα χρόνια, γκρέμισαν τη φεουδαρχία, και απέκτησαν τη γνώση της εξέγερσης. Η ιστορία του κινήματος αυτού, απρόβλεπτη και αντιφατική, αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλο τον κόσμο.
Σήμερα, που ο «πολιτισμένος» δυτικός καπιταλισμός οδηγεί τον άνθρωπο στην αποκτήνωση, που το δίκιο των ισχυρών φαντάζει ανίκητο και ο λαός μας αγωνίζεται ενάντια στο μεσαίωνα, αυτή η κόκκινη κουκίδα ανάμεσα στην Ινδία και στην Κίνα, είναι μέρος του κινήματος μας. Σήμερα, που η αριστερά προσπαθεί να πετάξει τη σκουριά του ρεφορμισμού και του συμβιβασμού με την αστική τάξη, που οι αριστεροί προσπαθούν να γίνουν ξανά πραγματικοί κομμουνιστές, η εσωτερική πάλη στο ΕΚΚΝ(Μ) είναι και δική μας. Γιατί η πορεία προς την κοινωνική απελευθέρωση δεν είναι ένας περίπατος σε ανθισμένο κήπο, αλλά πορεία σε κακοτράχαλο δρόμο με τσουκνίδες. Σε κάθε σημαντική στροφή της ιστορίας, ο κίνδυνος της συνθηκολόγησης ελλοχεύει. Σήμερα που οι νεπαλέζοι κομουνιστές ακροβατούν ανάμεσα στην Σκύλλα και τη Χάρυβδη, ένα στραβοπάτημα τους θα δείξει σε όλους την απαίτηση για σταθερότερο βηματισμό.
Αύριο που ίσως η επανάσταση στο Νεπάλ τσακιστεί, θα αποτελεί το λαϊκό και το ένοπλο κίνημα στον κόσμο, από τα βουνά του Μεξικού, τις οδομαχίες της Αθήνας, την πολιορκημένη Γάζα και τον Κόκκινο Διάδρομο της Ινδίας, και άλλα τόσα που σύντομα θα ξεφυτρώσουν, συνέχεια στο δρόμο για να ανασπάσει ο πάγος της κυριαρχίας του καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού. Για να ξαναγράψουν οι λαοί ιστορία με το αίμα τους και να ξανααποκτήσουν την αίσθηση ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει δικός τους.
Αύριο, που ίσως ο λαός του Νεπάλ γίνει ο πρώτος μετά το «τέλος της ιστορίας» που θα χτίσει το σοσιαλισμό, ένα κόσμο χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, θα τον χτίσει για όλους τους λαούς του κόσμου. Και το παράδειγμά του, θα εξαπλωθεί με τα στόματα των προοδευτικών ανθρώπων σαν μόλυνση σε όλο τον κόσμο. Αύριο, που ίσως οι νεπαλέζοι αγωνίζονται για την εθνική ανεξαρτησία ενάντια στον ινδικό στρατό, θα είναι κομμάτι του αγώνα όλων των λαών ενάντια στον ιμπεριαλισμό, που μέσω του ΔΝΤ στραγγαλίζει το λαό μας.
Τότε το κίνημα τους θα είναι απόδειξη σε αυτούς που θα μας πουν, ότι ο σοσιαλισμός είναι καταδικασμένος να αποτύχει. Σε αυτούς που τώρα μας λένε ότι ένας μικρός λαός δεν μπορεί να γίνει αφέντης τον τόπο του. Σε αυτούς που πάντα θα λένε ότι ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος ζει υπό εκμετάλλευση.
Για όλους αυτούς του λόγους και ακόμα περισσότερους, γιατί όλοι οι λαοί του κόσμου είμαστε δάχτυλα της ίδιας γροθιάς, αλληλεγγύη στον επαναστατημένο λαό του Νεπάλ!
ΛΑΛ ΣΑΛΑΜ!
(επαναστατικός χαιρετισμός, κάτι σαν το “venceremos” του Νεπάλ)
